Risicovolle omstandigheden die de initiatie van borstvoeding kunnen beïnvloeden
Secretoire activatie
De melkproductie komt normaal gesproken 24-72 uur na de bevalling 'op gang'. Het initieert (start) de toename van grotere hoeveelheden melk.
Vertraagde secretoire activatie
Wordt gedefinieerd als weinig of geen gevoel van volle borsten of lekken bij de moeder > 72 uur na de geboorte. 1
Vrouwen met een vertraagde secretoire activatie hebben 60% meer kans om na 4 weken te stoppen met borstvoeding geven. 2
Er zijn enkele omstandigheden waarbij moeders risico lopen op een vertraagde secretoire activatie.
Er moet voor en na de geboorte op deze risicofactoren worden gecontroleerd, omdat ze een negatieve invloed kunnen hebben op de borstvoeding en de totale melkproductie.
Veel van deze risicofactoren kunnen voor de geboorte worden beoordeeld:
- Obesitas bij de moeder 3, 5
- Diabetes 1, 6
- Borstverkleining 7
- Primipariteit – moeders die voor het eerst bevallen zijn 1, 6, 8
- Ingeleide bevalling - vrouwen hebben na een ingeleide bevallling een grotere kans op een keizersnede, ruggenprik, inknippen en een bloeding na de geboorte dan vrouwen bij wie de bevalling spontaan op gang komt. 8, 9
- Geplande keizersnede 10
En sommige risicofactoren kunnen tijdens of na de geboorte worden opgemerkt:
- Niet-geplande/spoedkeizersnede 11
- Stressvolle of langdurige bevalling. Psychosociale stress/pijn 9, 12-14
- Bloeding na de geboorte 1, 15
- Premature of laat-premature baby 1, 16
- Scheiding van moeder en baby 1, 17
- Vertraagde eerste borstvoedingssessie 18
- Borstvoeding (of afkolven) < 8 keer binnen 24 uur 19, 20
Het is van essentieel belang dat er tijdig stappen worden ondernomen om de impact van deze omstandigheden op toekomstige lactatie tot een minimum te beperken.
Gestandaardiseerd lactatieprotocol voor moeders met een verhoogd risico, dat bestaat uit:
- Identificatie van vrouwen die risico lopen tijdens de zwangerschap
- Best practices voor effectieve vroege lactatieondersteuning voor vrouwen bij wie risicofactoren zijn vastgesteld
Zwangere vrouwen en gezinnen voorlichten over:
- De verschillende fasen van lactatie
- Het melkproductieproces
- Risicofactoren die gerelateerd zijn aan vertraagde secretoire activatie
- De best practices om te zorgen voor toereikende melkvolumes
Alle vrouwen moeten tijdens de zwangerschap een lactatiebeoordeling krijgen:
- Eventuele risicofactoren moeten worden gedocumenteerd en in het zwangerschapsdossier worden vermeld
- Er moet voorlichting worden gegeven aan de zwangere vrouw en er moeten gesprekken over haar situatie met haar worden gevoerd
Leid ziekenhuismedewerkers op op het gebied van:
- De verschillende fasen van lactatie
- Het melkproductieproces
- Risicofactoren die gerelateerd zijn aan vertraagde secretoire activatie
- De best practices om te zorgen voor toereikende melkvolumes, als onderdeel van het lactatieprotocol voor moeders met een verhoogd risico
De lactatie initiëren:
- Stimuleer vroege, frequente en optimale borststimulatie
- Voorkom vertragingen bij de initiatie
- Het is aangetoond dat kolven van ziekenhuiskwaliteit die de baby nabootsen moeders met een verhoogd risico helpen adequate melkvolumes te bereiken bij vertraagde secretoire activatie 21-24
Lees meer over het beschermen van de melkproductie van moeders met risicovolle omstandigheden.
Conclusie
De juiste klinische interventie op het juiste moment biedt een moeder de beste kans om haar borstvoedingsdoelstellingen te bereiken.
Voor sommige moeders kan het, als er sprake is van risicovolle omstandigheden, nodig zijn om de borststimulatie te maximaliseren en de borst volledig te ledigen door naast borstvoeding ook te kolven en met de hand af te kolven, zodat ze voldoende moedermelk kunnen produceren. 1
Een afwachtende houding kan ertoe leiden dat er eerder borstvoedingsproblemen optreden. 1
Vrouwen die een vertraging ondervinden bij het begin van de secretoire activatie, zijn mogelijk minder goed in staat om na vier weken exclusief borstvoeding te geven. 2
Risicovolle omstandigheden en vertraagde secretoire activatie moeten worden gebruikt als een klinische indicatie om vrouwen te identificeren die een groter risico lopen op borstvoedingsproblemen en eerder stopzetten van de borstvoeding. 2
1 Hurst NM. J Midwifery Womens Health. 2007; 52(6):588–594.
2 Brownell E et al. J Pediatr. 2012; 161(4):608–614.
3 Poston L et al. Lancet Diabetes Endocrinol. 2016; 4(12):1025–1036.
4 Rasmussen KM, Kjolhede CL. Pediatrics. 2004; 113(5):e465-471.
5 Preusting I et al. J Hum Lact. 2017; 33(4):684–691.
6 Wu J-L et al. Breastfeed Med. 2021; 16(5):385–392.
7 Kraut RY et al. PLoS One. 2017; 12(10):e0186591.
8 Dewey KG et al. Pediatrics. 2003; 112(3):607–619.
9 Dahlen HG et al. BMJ Open. 2021; 11(6):e047040.
10 Hobbs AJ et al. BMC. Pregnancy. Childbirth. 2016; 16:90.
11 Dewey KG. J Nutr. 2001; 131(11):3012S-3015S.
12 Grajeda R, Pérez-Escamilla R. J Nutr. 2002; 132(10):3055–3060.
13 Nommsen-Rivers LA et al. Am J Clin Nutr. 2010; 92(3):574–584.
14 Brown A, Jordan S. J Adv Nurs. 2013; 69(4):828–839.
15 Thompson JF et al. Int Breastfeed J. 2010; 5:5.
16 Boies EG, Vaucher YE. Breastfeed Med. 2016; 11:494–500.
17 Pérez-Escamilla R et al. Am J Public Health. 1994; 84(1):89–97.
18 Salariya EM et al. Lancet. 1978; 2(8100):1141–1143.
19 Spatz DL et al. J Perinat Educ. 2015; 24(3):160–170.
20 Furman L et al. Pediatrics. 2002; 109(4):e57.
21 Huang S-K, Chih M-H. Breastfeed Med. 2020; 15(10):639–645.
22 Chapman DJ, Pérez-Escamilla R. J Am Diet Assoc. 1999; 99(4):450-454; quiz 455-456.
23 Spatz DL. MCN Am J Matern Child Nurs. 2020; 45(3):186.
